مسافر

توی فیلم ها و قصه ها، آدم ها یک دفعه ای متحول می شوند. «آدم بَده» ی داستان، ناگهان در اثر اتفاقی، تلنگری، سرزنشی، راهِ کجش را صاف می کند. بعد هم قصه تمام می شود. یعنی که این آدم قرار است تا آخرش همین طوری بماند.

اما در واقعیت... خب، معمولا این طوری نیست. حتی اتفاق مهمی مثل یک ماه روزه داریِ رمضان، نهایت تا چند هفته رو به راهمان کند. بعدش اگر مواظب خودمان نباشیم، می شویم همان آدم قبلی، یا حتی بدتر.

×××

چند سال پیش به یک کاری عادت کرده بودم که طبق عقل و شرع، کار خوبی نبود. می دانستم کار خوبی نیست، ولی شیطانِ نفسم قوی تر از آن بود که بگذارد برای همیشه ترکش کنم. ماه رمضان، عرفه، محرم، ایام فاطمیه، مشهد، قم، راهیان نور، ... بهانه های بزرگی بودند برای تصمیمِ کبری گرفتن؛ «این دیگر آخرین بار است. قول می دهم!» قرار می گذاشتم و مدتی بعد می زدم زیرش. این روندِ قول دادن و شکستن، نمی دانم چند بار تکرار شد. شاید دو-سه سال. شده بودم مثل کوهنوردی که ده متر بالا می رود، و نُه متر به پایین سُر می خورد. خودم را دلداری می دادم: «صبر داشته باش، بالاخره تمام می شود. هرچند تدریجی، هرچند دیر. می دانی که، معجزه ای در کار نیست!*»

تمام شد. نمی دانم چطور. حتی الان که فکر می کنم یادم نیست آخرین باری که قول دادم و پایش ماندم، کی بود.

×××

ایده آل این است که درخت کاج باشیم. همیشه سبز، همیشه درحال رشد. اما همه ی درختها کاج نیستند. و همه ی آدم ها هم! درخت های «زنده» ی معمولی، بعد از بهار، زمستان دارند. اما آخرش، در طول سال های عمرشان، بزرگ می شوند. مثل چنارهای گردن کلفتِ کنار خیابان های قدیمی!

*«معجزه ای در کار نیست»؛ جمله ای که مرحوم نادر ابراهیمی در کتاب «یک عاشقانه آرام»ش، زیاد به کار برده است.

خدایا! با خودم که تعارف ندارم؛ با تو هم. راستش این است که به جملات اذان‌ت ایمان نیاورده‌ام. وگرنه هیچ آدم عاقلی، کاری را که بداند بهترین کار است، به خاطر انجام کارهای دیگر به تأخیر نمی‌اندازد.

این جمله را در نظر بگیرید:
«خوب است نوجوانان کنکور بدهند؛ حافظه‌شان تقویت می‌شود.»

و این جمله را:
«خوب است نوجوانان قرآن حفظ کنند؛ حافظه‌شان تقویت می‌شود.»

اولی خنده‌دار است، نه؟
اما دومی را زیاد شنیده‌ایم؛ حتی از معلم قرآن!!

پشتِ بعضی جمله‌های به ظاهر ساده، جهان‌بینی آدم‌ها پیداست...

«ما أصابَکَ مِن حسنةٍ فَمِنَ الله. و ما أصابَک من سیئة فمن نفسک.»*

برای همین است که در این روزهای تلخ هم، ذکرِ  «أَنّی احبّک»** گرفته ام...

*هر خیرى به تو رسد از جانب خداست و هر بدى به تو رسد از خود توست. (سوره مبارکه نساء، آیه 79)

**و إِنْ أَدْخَلْتَنِی النَّارَ أَعْلَمْتُ أَهْلَهَا أَنِّی أُحِبُّکَ. و اگر مرا به آتشم اندرسازی، به دوزخیان گویم که: منم دوستدار تو! (فرازی از مناجات شعبانیه)